Linnen is een textiel soort dat wordt gemaakt van vlas. Vezelvlas is een plant uit de vlasfamilie (linaceae). In Europa is de vezelvlasteelt voor linnen geconcentreerd in Zuid-Nederland (Zeeuws-Vlaanderen), België en Noord-Frankrijk. De bewerking van het vezelvlas is door de jaren heen doorontwikkeld. Een zeer uitgebreide en zorgvuldige bewerking is van essentieel belang voor de beste kwaliteit. Het is en blijft een natuurproduct en vandaar dat de kleur zo nu en dan iets kan afwijken van vorige leveringen.Onze hoogstaande kwaliteit 100% zuiver vlas (linnen) wordt op ambachtelijke wijze behandeld en geprepareerd. Het doek is voorzien van 1 laag huidenlijm en universeel geprepareerd op acrylaat basis. Het natuurlijke droogproces gebeurt in een warme, geventileerde ruimte.
Katoen
Katoen is een zachte, eencellige vezel, die uit de opperhuid (epidermis) van de zaden van de katoenplant (Gossypium) groeit, de vezels worden tot draden gesponnen en als zodanig gebruikt om een zacht en luchtdoorlatend textiel van te maken. De katoenvezel wordt in combinatie met een rayonvezel getwijnd en aansluitend geweven tot een hoogwaardig stuk canvas. De coating gebeurt machinaal met een hoogwaardige gesso. Na een laatste en zorgvuldige controle worden de doeken op rollen van 50 meter verpakt.
Linnen of katoen? Wat is de beste keus voor schilderdoek?
Welk doek kiest u als ondergrond bij het schilderen? De keus tussen linnen en katoen lijkt eenvoudig vanwege het prijsverschil, maar om een goed antwoord te geven op deze vraag is de prijs niet het enige argument. Het is belangrijk om te weten wat de eigenschappen van linnen en katoen zijn, en hoe die eigenschappen van pas komen bij het schilderen. Beide materialen zijn een zuiver plantaardig natuurproduct. Wel zijn er duidelijke verschillen i.v.m. het gebruik als schilderondergrond, en zeker indien opgespannen op een spieraam. Daarnaast zijn de productieprocessen van linnen en katoen verschillend in hun milieubelasting. Linnen is sterker dan katoen. Het is niet alleen slijtvaster en duurzamer, linnen is ook beter bestand tegen scheuren en trekken. Daardoor is linnen meer geschikt om op te spannen, zeker op grote formaten. Katoen neemt makkelijker vocht op dan linnen en katoen staat dat opgenomen vocht ook weer makkelijker af. Dat brengt twee nadelen met zich mee: Bij het telkens weer opnemen van vocht uit de omgeving neemt katoen ook steeds meer vervuiling (b.v. zuren) op. Tevens verliest katoen ook makkelijk en vrij snel zijn spanning door die voortdurende vochtopname en vochtafgifte. Zowel tijdens als na het schilderen is het prettig als het doek op spanning blijft en niet snel “deukt”. Een linnen doek laat meer technieken toe die het doek zwaar belasten en verliest ook veel minder snel spanning dan een katoenen doek. Natuurlijk is het mogelijk d.m.v. uitspieën een katoenen doek op spanning te houden, maar regelmatig uitspieën maakt niet alleen het doek, maar ook het spieraam minder sterk en minder stabiel op den duur zelfs te groot om netjes in de lijst te passen. Dan is er ook nog het minder bekende, maar niet minder belangrijke aspect van milieubeheer dat een argument kan zijn om voor linnen te kiezen. Bij de teelt van katoen wordt veel gebruik gemaakt van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. De teelt van vlas (de enige grondstof voor linnen) is veel minder milieubelastend omdat daarbij nauwelijks kunstmest of bestrijdingsmiddelen gebruikt worden. Samenvattend kunnen we zeggen dat linnen doeken kwalitatief beter zijn dan katoenen doeken. Zeker als u uw werk exposeert en/of verkoopt is het belangrijk dat uw schilderijen er goed blijven uitzien. Linnen verdient dan de voorkeur. Aan de andere kant is voor studies en kleinere formaten een katoenen doek zeker een voordelig en goed bruikbaar alternatief.
Wat zijn de voor- en nadelen van polyester doek?
In tegenstelling tot natuurlijke vezels als katoen en linnen is polyester schilderdoek ongevoelig voor vocht- en temperatuurverschillen en dus zeer bestand tegen veroudering. Hier staat tegenover dat polyestervezel wel rekbaar is maar niet elastisch. Als er een deuk in het doek zit is dit niet meer te herstellen. Bij linnen en katoenen doeken is een kleine deuk te herstellen door het doek aan de achterkant te bevochtigen op de plaats van de deuk en het doek daarna te laten drogen. Bij iets grotere deuken kan dat drogen geforceerd worden (door het gebruik van b.v. een haardroger u dient hierbij niet te dicht op het doek te komen en ook de temperatuur niet te hoog te kiezen ) om het herstellend effect te versterken. Plaatselijk geforceerd drogen kan extra spanning op het doek geven. Een ander verschil tussen synthetische vezels (rayon, polyester) t.o.v. natuurvezels (katoen en linnen) is dat kunststofvezels erg regelmatig zijn en polyester doek ziet er dan ook een beetje “steriel” uit. Katoen en Linnen doeken hebben een iets minder regelmatige structuur en dat wordt vaak als een prettige bijkomstigheid gezien.
Hoe gebruiken we de spietjes die bij een spieraam geleverd worden ?
In iedere hoek in de binnenkant van het raam (ook bij eventuele dwarslatten) zitten gaatjes waar de spietjes met de scherpe punt in geplaatst kunnen worden. Als het doek gaat golven worden de spietjes verder ingeslagen waardoor het spieraam vergroot wordt. Hierdoor wordt het doek aangespannen. Het doek mag niet te strak uitgespied worden; bij zeer geringe luchtvochtigheid kan er grote spanning op het doek komen te staan en kan het doek scheuren. Spietjes mogen niet gebruikt worden tijdens het spannen om het doek op spanning te brengen! Je mag ze alleen gebruiken als het doek slap is gaan hangen in de loop van de tijd. Het is dus ook beter om ze niet direct na aankoop van het doek in de hoeken te zetten
Als een opgespannen doek een beetje ‘scheluw’ is hoe kan je dat verhelpen?
Een doek staat scheluw als het doek gedraaid is en dus niet meer een plat vlak vormt. Door de hoeken die naar voren wijzen een beetje uit te spieën kan het doek weer recht trekken. Het kan ook voorkomen dat een doek niet “haaks” is. D.w.z. dat het doek “scheef” staat en de hoeken dus niet precies haaks (90 graden) zijn. Jammer genoeg is daar niet veel aan te doen. De enige mogelijkheid is het doek van het spieraam te halen, het spieraam haaks te maken en het doek opnieuw op te spannen. U kan gemakkelijk controleren of een spieraam of doek haaks is door de beide diagonalen te meten. Dat opmeten hoeft niet met een meetlint of maatlat te gebeuren. U kunt hiervoor gewoon gebruik maken van een touwtje en de lengtes van de diagonalen vergelijken. Als de diagonalen even lang zijn is het spieraam haaks. Uiteraard mag het touwtje niet teveel rek vertonen en blijft het raadzaam voornoemde controle met een meetlint of maatlat uit te voeren.
Wat is het verschil tussen een “klassiek” geprepareerd doek en een “universeel” geprepareerd doek?
De klassieke manier van prepareren betekent eerst een laag lijm (konijnen- of hazenlijm, of met een andere huid- of beenderlijm) om het doek of hout af te sluiten. Daaroverheen eventueel een laag magere witte olieverf (zinkwit, lijnolie en terpentijn) eventueel vermengd met krijt om de zuiging te versterken. Op deze ondergrond kan eigenlijk alleen met olieverf geschilderd worden omdat acryl niet houdt op een vette ondergrond. Tegenwoordig prepareert men hout en linnen door er direct gesso op aan te brengen. Gesso is een mengsel van acrylbinder met krijt (gips). Gesso komt uit het Italiaans en betekent gips. Voordat de gesso aangebracht wordt kan je eerst een laag pure (in water opgeloste) acrylbinder aanbrengen op het doek of hout (of papier). Dat is vooral te adviseren op sterk zuigende ondergronden als doek en karton. De klassieke manier van prepareren heeft een aantal nadelen. Het preparaat is gevoelig voor vocht. Dat vocht kan vanaf de achterkant of via craquelures aan de voorkant indringen in de lijmlaag. De lijmlaag gaat dan zwellen en laat mogelijk los van de ondergrond. De lijmlaag is ook vrij kwetsbaar: als je het doek zou oprollen kan de lijmlaag breken. (In dit verband is het goed om nog even te herhalen dat een schilderij beter met de afbeelding naar buiten gerold kan worden.) Gesso kent die problemen niet. Wel is bij een met gesso geprepareerd doek moeilijker te zien wat voor kwaliteit je hebt gekocht. Als niet de juiste acrylbinder is gebruikt, of als er te weinig krijt (gips) is toegevoegd dan krijg je een laag waarop verf niet lekker hecht. Het voordeel van gesso is ook nog dat het makkelijker is om gladde of ruwere ondergronden te maken. Gesso kan geschuurd worden tot het glimmend glad is, maar het kan ook ruw gemaakt worden door toevoeging van vulmiddelen of door het met een ruwe roller op te brengen.
Wat betekenen termen als “canvas” en ”Duck-doek”?
De term canvas is verwarrend. Het engelse woord “cotton” betekent “katoen” en het engelse “linen” is in het Nederlands “linnen”, maar met canvas kan zowel katoen als linnen worden bedoeld. Van origine betekent canvas linnen, maar onderhand wordt het steeds meer voor allerlei weefsels gebruikt. Uiteindelijk wordt met canvas meestal een zware soort katoendoek bedoeld. Ook de term “duck-doek” betekent meestal een zware kwaliteit katoen.
Hoe wordt de kwaliteit van linnen en katoen aangegeven?
De kwaliteit wordt aangegeven in grammen per vierkante meter en/of het aantal draden per cm. of de draaddikte. Bij het weven van doek worden de draden in de lengterichting de schering genoemd en de draden in de breedterichting de inslagdraden. Als die draden dicht naast elkaar liggen dan spreek je van een dicht geweven doek. Liggen de draden verder uit elkaar dan spreken wij van een hol geweven doek. Bij een “hol geweven doek”kan je ,als je het doek tegen het licht houdt tussen de draden door kijken. Bij dubbeldraads linnen worden twee draden tegelijk gebruikt. Dat kan zowel voor de schering als voor de inslag gebeuren. Dubbeldraads linnen heeft dus een veel ruwere structuur dan gewoon linnen..
